Na początku 2023 r, kiedy to do mieszkańców gminy, w tym przede wszystkim do 2 sołectw w województwie lubuskim – Letnicy i Koźli dotarła informacja, że Wójt Gminy Świdnica wydała w lutym 2022 roku decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji pod nazwą: „Wydobywanie kopaliny ze złoża kruszywa naturalnego „Letnica”. Inwestycja planowana jest na granicy obydwu sołectw i w taki sam sposób oddziaływać będzie zarówno na mieszkańców Koźli jak i Letnicy. Obszar inwestycji to 2 działki 123/4 oraz 4/1 obręb 0005 w Letnicy, gmina Świdnica, o łącznej powierzchni 15,0231 ha w tym: powierzchnia złoża to 15,001 ha, wielkość złoża to 1 909,00 tys. Mg, okres eksploatacji obliczony został przez inwestora na 5 lat. Inwestycja bezpośrednio oddziaływać będzie na 625 mieszkańców Letnicy, 545 mieszkańców Koźli natomiast pośrednio będzie miała wpływ na całą gminę, czyli obejmie oddziaływaniem 6 489 osób.

Na skutek rosnącego niezadowolenia i zaniepokojenia wśród mieszkańców Wójt podjęła decyzję o zwołaniu dwóch zebrań wiejskich – pierwsze z nich odbyło się w Letnicy 21.02.2023 r. drugie w Koźli 23.02.2023 r. Zebrania te cieszyły się ogromnym, niespotykanym do tej pory zainteresowaniem mieszkańców. Wśród zagrożeń najczęściej wymienianych przez mieszkańców były:

zagrożenie suszą – kopalnia odkrywkowa może zabrać wodę zarówno mieszkańcom jak i zagrozić uprawom rolnym i winnicy;

hałas wytwarzany przez pracujące maszyny i wzmożony ruch kołowy ciężkich samochodów po drogach gminnych zakłóci spokój i bezpieczeństwo mieszkańców (niedaleko planowanej inwestycji są dwa bloki mieszkalne);

zniszczenia dróg lokalnych, które już teraz są w bardzo złym stanie technicznym i poruszanie się po nich samochodami osobowymi jest trudne i miejscami wyjątkowo niebezpieczne;

pył, który będzie uwalniał się zarówno podczas wydobywania piasku jaki
i jego składowania, ładowania i przewożenia będzie bardzo uciążliwy dla mieszkańców.

Największe obawy mieszkańców wzbudził fakt, że postępowanie w tak ważnej dla mieszkańców sprawie toczyło się bez ich udziału, bez konsultacji, bez spotkań z mieszkańcami czy też informacji na zebraniach wiejskich. Władze gminy podczas spotkań wielokrotnie podnosiły, że to mieszkańcy powinni śledzić informacje znajdujące się na tablicach ogłoszeń w ich miejscowościach a także na bieżąco śledzić Biuletyn Informacji Publicznej Gminy Świdnica, gdyż tam, zgodnie z przepisami gmina zobowiązana jest umieszczać wszelkie dokumenty (w omawianym przypadku pracownicy Urzędu nie wywiesili informacji na wszystkich tablicach w Letnicy a w Koźli na żadnej tablicy ogłoszenia nie było). Takie postępowanie władz gminy nie znalazło zrozumienia wśród mieszkańców – nie wszyscy mogli zapoznać się z dokumentami, co wzbudziło oburzenie wśród mieszkańców.

Mieszkańcy wzięli sprawy w swoje ręcę. Członkowie Stowarzyszenia Wspólna Letnica, działającego od kilkunastu lat
na rzecz mieszkańców i wsi Letnica, postanowili szerzej zainteresować się tematem, sprawdzić czy prowadzone do tej pory działania władz gminnych były zgodne z prawem, czy można było zrobić coś więcej, by obronić mieszkańców przed tak kontrowersyjną inwestycją, a także zapytać naukowców i specjalistów z jakimi konkretnie zagrożeniami wiąże się lokalizacja kopalni na styku wsi Letnica i Koźla. Stowarzyszenie złożyło wniosek do Aktywni Obywatele - Fundusz Regionalny o grant w ramach konkursu interwencyjnego na sfinansowanie interwencji. Projekt „Decyzja o budowie kopalni piasku i żwiru w Letnicy bez konsultacji mieszkańców. Reagujemy, by zmienić standardy partycypacji” uzyskał pozytywną ocenę i stworzył możliwości do działań.

Na pierwszym etapie działań w ramach realizacji projektu zlecone zostały dwa opracowania. Pierwsze z nich to „Analiza Środowiskowa planowanego przedsięwzięcia pod kątem ochrony przyrody, ochrony wód oraz hałasu” wykonana przez OŚ EKO sp. z o.o. przez mgr Piotra Nowickiego oraz dr Sebasfana Pilichowskiego, druga to analiza prawna przygotowana przez adwokat Katarzynę Drożdżyńską.

Pełen raport można pobrać tutaj